Cái giá kinh tế của cuộc tấn công của Nga vào Ukraina sắp được phơi bày đầy đủ vào ngày 16/3 khi chính quyền của Tổng thống Vladimir Putin vốn bị các lệnh trừng phạt tàn phá đứng trên bờ vực vỡ nợ đầu tiên trên trường quốc tế kể từ Cách mạng Bolshevik.
Matxcova sắp đến hạn trả 117 triệu đô la tiền lãi cho hai trái phiếu chính phủ bằng đồng đô la mà họ đã phát hành hồi năm 2013. Nhưng những giới hạn mà họ phải đối mặt trong thanh toán và những lời lẽ từ Điện Kremlin rằng họ có thể thanh toán bằng đồng rúp có nghĩa là ngay cả các nhà đầu tư kỳ cựu cũng phải phán đoán điều gì có thể xảy ra.
Ông Pictet Guido Chamorro, giám đốc danh mục đầu tư thị trường mới nổi, nói: “Có thời gian ân hạn, vì vậy chúng ta sẽ không thực sự biết liệu đây có phải là vỡ nợ hay không cho đến ngày 15/4”. “Bất cứ điều gì cũng có thể xảy ra trong thời kỳ ân hạn”.
Việc chính phủ Nga vỡ nợ là điều không thể tưởng tượng được cho đến khi xảy ra điều mà ông Putin gọi là ‘chiến dịch quân sự đặc biệt’ ở Ukraina hồi cuối tháng 2.
Nga có gần 650 tỷ đô la dự trữ tiền tệ với xếp hạng tín dụng ở cấp đầu tư đáng thèm muốn do các hãng S&P Global, Moody’s và Fitch đánh giá, và đã gom được hàng trăm triệu đô la mỗi ngày nhờ bán dầu khí khi giá tăng vọt.
Rồi xe tăng Nga lăn bánh và sau đó Mỹ, châu u và các đồng minh phương Tây đã đáp trả với các biện pháp trừng phạt chưa từng thấy, khiến 2/3 dự trữ ngoại tệ của Nga được cất giữ ở nước ngoài bị đóng băng.
Jeff Grills, lãnh đạo bộ phận nợ thị trường mới nổi tại hãng quản lý tài sản Aegon, cho biết: “Tôi nghĩ thị trường hiện đang trông chờ Nga sẽ không thanh toán tiền lãi trái phiếu”.
Hầu hết trái phiếu chính phủ của Nga hiện đang được mua đi bán lại chỉ ở mức 10%-20% mệnh giá.
Hai khoản trả lãi trái phiếu đến hạn vào ngày 16/3 là đợt thanh toán đầu tiên trong nhiều đợt, với đợt nữa vào nửa sau tháng 3 sẽ thanh toán 615 triệu đô la và chỉ riêng đợt trả lãi và gốc đầu tiên – lần thanh toán sau cùng cho trái phiếu – là vào ngày 4/4 với 2 tỷ đô la.
Các nhà đầu tư dày dặn kinh nghiệm thấy ba kịch bản khả dĩ. Kịch bản đầu tiên là Matxcova thanh toán đầy đủ bằng đồng đô la, nghĩa là lo lắng Nga vỡ nợ trong thời gian này không còn nữa.
Các hãng cung cấp năng lượng lớn của Nga như Gazprom và Rosneft đều đã thanh toán trái phiếu quốc tế trong 10 ngày qua, do đó vẫn còn chút hy vọng kịch bản này có thể xảy ra nếu Matxcova cảm thấy đó là lợi ích của chính họ.
Khả năng thứ hai là Matxcova không thanh toán, và thời gian ân hạn 30 ngày bắt đầu đếm ngược cho đến ngày vỡ nợ.
Khả năng thứ ba mà Nga thanh toán nhưng bằng đồng rúp, mặc dù các điều khoản pháp lý của trái phiếu khiến cho việc này tương đương với vỡ nợ. Quy tắc ân hạn 30 ngày vẫn sẽ được áp dụng.